برنامه‌های دانشگاه برای قرار گرفتن در میان دانشگاه‌های صنعتی برتر جهان
به گزارش روابط عمومی، دکتر جواد واثقی امیری، رئیس دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل طی گفتگویی با مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی به تشریح برنامه‌های دانشگاه برای قرار گرفتن در میان دانشگاه‌های صنعتی برتر جهان پرداخت.
دکتر جواد واثقی امیری، ضمن برشمردن ظرفیت‌های دانشگاه و بیان اقدامات انجام گرفته در آن در راستای نقشه جامع علمی کشور، تمرکز دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل را بر توسعه زمینه‌های میان‌رشته‌ای و قرار گرفتن در میان پنج دانشگاه صنعتی برتر کشور و 500 دانشگاه صنعتی برتر جهانی به عنوان اهداف برنامه راهبردی دانشگاه عنوان کرد.
دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل چه ظرفیت هایی برای اجرایی سازی نقشه جامع علمی کشور دارد؟
دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل به عنوان تنها دانشگاه صنعتی منطقه شمال کشور - از شرق تا غرب دریای خزر- جایگاهی متمایز در توسعه آموزش، پژوهش و فناوری در این منطقه داشته است. سابقه فعالیت‌ها و پیشرفت‌های این دانشگاه تاریخچه ای 40 ساله دارد اما دانشگاه در قامت حقوقی مستقل، عمری کوتاه دارد و تأسیس آن به کمتر از 10 سال قبل (1387) بازمی‌گردد. تمرکز اصلی دانشگاه بر حوزه‌های اصلی و بین‌رشته ای مرتبط با زمینه های فنی و مهندسی است.
وجود زیرساخت های آزمایشگاهی و کارگاهی شامل 59 آزمایشگاه و 18 کارگاه تخصصی، دارا بودن 171 عضو هیئت علمی با سابقه و متخصص تمام‌وقت، شامل 17 استاد تمام، 28 دانشیار و 120 استادیار، قرار گرفتن در بین شش دانشگاه صنعتی برتر کشور بر مبنای نظام ISC از جمله توانمندی های رقابتی دانشگاه نسبت به دانشگاه های صنعتی برتر کشور و مراکز آموزش عالی منطقه شمال کشور (مازندران، گیلان و گلستان) است.
همچنین از نظر دانشجویان وارد شده، دانشگاه صنعتی نوشیروانی جزء دانشگاه های برتر فنی و مهندسی کشور است؛ به گونه ای که بر مبنای تحلیل های سازمان سنجش آموزش کشور این دانشگاه پس از دانشگاه های مستقر در تهران جزء اولین گزینه های دانشجویان در مقاطع مختلف تحصیلی بوده است.
از انتشار بیش از 10 هزار مقاله پراستناد و برخورداری بیش از 15 نفر پژوهشگر دارای بیش از 1000 استناد می‌توان به عنوان یکی دیگر از نشانه‌های توانمندی این دانشگاه یاد کرد. در این زمینه دانشگاه در زمره هفت دانشگاه برتر صنعتی کشور و یک درصد دانشگاه های تأثیرگذار دنیا بر اساس پایگاه طلایه داران علم تامسون رویترز (ISI) قرار دارد.
دارا بودن زیرساخت های پژوهشی شامل پژوهشکده نانوفناوری، مراکز پژوهشی انرژی‌های تجدیدپذیر و شکل‌دهی فرآیند‌های نوین مواد و گروه‌های پژوهشی زیست فناوری، سیستم‌های هوشمند و پست فشار قوی نیز از دیگر ظرفیت‌های دانشگاه است.
تمرکز فعالیت های آموزشی و پژوهشی دانشگاه در سال های گذشته بر زمینه های تخصصی مهندسی مکانیک، مهندسی برق، مهندسی شیمی، مهندسی عمران، مهندسی صنایع و مهندسی مواد استوار بوده است. ضمن این که دانشگاه در زمینه های فناورانه زیست فناوری، نانوفناوری، مهندسی زیرسطح، پیل سوختی و صنایع دریایی جزء برترین های کشور بوده است.
در حال حاضر دانشگاه صنعتی نوشیروانی در گام بلندمدت خود برای توسعه فعالیت های بین‌رشته ای متناسب با آمایش سرزمین، تحولات علمی و فناورانه و نیازهای منطقه ای و ملی، ظرفیت های خود را بر توسعه زمینه های نوینی چون فناوری اطلاعات، مدیریت زنجیره تأمین و مهندسی سلامت، مدیریت کسب و کار و نوآوری، انرژی های نو، مدیریت محیط زیست، مهندسی دریا، مهندسی نفت و پلیمر متمرکز کرده است. این زمینه های تمرکز با تکیه بر نیازهای ذی نفعان و ظرفیت جذب منابع مالی و ارتباطی با نهادها و شرکت های فعال منطقه ای و ملی به دست آمده و در راستای توانمندی های بنیادین دانشگاه نیز قرار دارند.
در این راستا توسعه شاخص های کمی و کیفی دانشگاه، ظرفیت های جذب منابع انسانی و مالی، ایجاد و یکپارچه سازی حمایت های مرتبط در گرایش های علوم پایه و دروس عمومی و تخصیص ظرفیت های فیزیکی، تجهیزاتی و آزمایشگاهی با تکیه بر این مزیت ها استوار است.
تا به حال چه اقداماتی در این راستا انجام شده است؟
نخستین اقدامی که باید به آن اشاره کنم تدوین سند چشم‌انداز و برنامه راهبردی دانشگاه در افق 1404 است. بدیهی است حرکت در مسیر اجرایی‌سازی نقشه جامع علمی کشور بدون داشتن یک برنامه بلندمدت و کل نگر امکان پذیر نیست. نگاهی به فعالیت های دانشگاه های برتر ایران و جهان نیز نشان می‌دهد که در یک دهه گذشته، تمامی دانشگاه های برتر به بازبینی چشم‌انداز و راهبردهای خود پرداخته‌اند تا میان توانمندی ها و منابع دانشگاه با اهداف و خواسته های خود و ذی نفعان خود، سازگاری ایجاد کنند.
دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل در حالی دهه چهارم فعالیت خود را به پایان رسانده که در طول این چند دهه، جایگاه ششم دانشگاه های صنعتی کشور را از آن خود کرده است. در سطح جهانی نیز، دانشگاه اکنون در مجموعه 30 دانشگاه اثرگذار ایرانی در فضای بین المللی رتبه بندی شده است. دانشگاه از دانشجویانی خلاق و با پشتکار، اعضای هیئت علمی توانمند و نخبه و کارکنان فعال و منظم برخوردار است. با این‌حال، تلاش برای ایجاد زیرساخت های فیزیکی و سیستمی لازم در سال های گذشته با فراز و نشیب‌های گوناگون همراه بوده است. با این وصف، دانشگاه برای دستیابی به اثرگذاری بیشتر در سطح جهانی و ملی و کسب توانمندی های درخشان تر آموزشی، پژوهشی و فناورانه مسیری دشوار، اما شدنی پیش رو دارد.
بنابراین در گام اول برای تعیین این مسیر دانشگاه نیازمند چشم انداز الهام بخش، متمایز و مورد وفاق همگانی است. دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل، بر مبنای چشم انداز تدوین شده خود را متعهد می داند با افزایش سطح مشاركت در درون دانشگاه و ارتباط با نهادهای مؤثر بیرونی، مسیر خود را برای دستیابی به جایگاهی مطمئن در میان 500 دانشگاه صنعتی برتر جهان و 5 دانشگاه برتر صنعتی کشور در 10 سال آینده هموار سازد.
تدوین این سند و برنامه ریزی برای اجرای آن در دهه پنجم فعالیت خود نقشی تعیین کننده دارد. این برنامه نگاهی جامع و بلندمدت برای تمامی فعالیت‌های اجرایی دانشگاه در مرحله جدید رشد خود ایجاد می کند. بر این مبنا چشم انداز دانشگاه در افق 1404 این است که به دانشگاهی پیشتاز در زمینه آموزش، پژوهش و فناوری تبدیل شود که اثرگذاری‌ای حداکثری در توسعه پایدار در سطح منطقه‌ای، ملی و جهانی داشته باشد.
برای تعقیب و دستیابی به این انتظارات شاخص‌های دانشگاه ارتقایافته به سطح استانداردهای ملی و جهانی و قرارگیری در پنج دانشگاه صنعتی کشور و 500 دانشگاه صنعتي برتر جهان، سرآمد در حفظ و توسعه منابع انسانی فرهیخته، خلاق و اثرگذار در عرصه های اجتماعی و اقتصادی، متعالی در توسعه کارآفرینی و نیروی کار متخصص، تحلیل گر و نوآور برای حوزه های مرتبط صنعتی و سازمانی، دارای همکاری‌های سازنده علمی و فناورانه با مراکز معتبر ملی و بین المللی، و متمرکز بر توسعه زمینه های نوین فناوری و اقتصاد دانش بنیان در سند چشم‌انداز مد نظر قرار گرفته است.
مأموریت های دانشگاه نیز مبتنی بر اسناد بالادستی، به ویژه سند چشم انداز کشور و نقشه جامع علمی، و نیز ترازیابی با دانشگاه‌های برتر داخلی و جهانی تعیین شده است. بر این اساس این مأموریت‌ها عبارتند از: توسعه کمی و کیفی فعالیت ها متناسب با آمایش سرزمین، توسعه ظرفیت های دانشگاه برای تولید و اشتراک دانش در سطح کشور و جهان، حرکت در مسیر زمینه های نوین علمی و فناوری جهانی برای ایفای نقش به‌عنوان یک دانشگاه در رتبه جهانی، استفاده از ظرفیت‌های انتقال و توسعه فناوری از طریق بهبود فرآیند تجاری سازی یافته های پژوهشی، ارائه خدمات آموزشی با کیفیت، به روز، نوین و بین‌رشته‌ای و پایش چگونگی پیشرفت در اولویت‌ها، راهبردها و اهداف با استفاده از فرآیندها و شاخص‌های مناسب.
از جمله سرفصل‌های دیگری که در بخش اقداماتِ انجام گرفته می‌توان به آن اشاره کرد مشارکت فعال و مؤثر در شکل گیری برنامه راهبردی دانشگاه های دولتی استان مازندران است. در این زمینه دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل به عنوان تنها دانشگاه برتر حوزه فنی و مهندسی شمال کشور در تعاملی مؤثر با دبیرخانه هیئت امنای دانشگاه های دولتی استان به توسعه راهبردهای توسعه علم و فناوری در سطح استان مبتنی بر نقشه جامع علمی کشور و نیز اولویت های آمایش سرزمین کرده است. در این راستا کارگروهی با حضور نمایندگان این دانشگاه ها به میزبانی دبیرخانه هیئت امناء در دانشگاه مازندران شکل گرفته که در حال بازبینی روندهای موجود و ترسیم مسیر برای آینده دانشگاه های دولتی استان است.
از دیگر محورهای اقداماتی ما توسعه زمینه های بین‌رشته ای مبتنی بر اولویت های نقشه جامع علمی کشور بوده است. در این زمینه دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل تاکنون در حوزه های نانوفناوری، زیست‌فناوری، انرژی‌های نو، پیل سوختی و فناوری زیرسطح به صورت جدی فعالیت داشته است و چنان که می‌دانیم این موارد از اولویت های نقشه جامع علمی کشور بوده است.
همچنین با تکیه بر مأموریت ها و راهبردهای تدوین شده، نیازهای ملی و منطقه ای و نیز توانمندی های نوظهور، دانشگاه به صورت جدی برای توسعه برخی زمینه ها مبتنی بر اولویت های نقشه جامع علمی کشور برنامه ریزی کرده است.
بهینه‌سازی و مدیریت زنجیره تأمین غذا و دارو، مهندسی سیستم های سلامت، زمینه های کاربردی مهندسی مواد در زمینه شکل دهی و ...، انرژی های نو، مدیریت محیط زیست، مهندسی زیست‌مواد، مهندسی دریا و سازه های دریایی، مدیریت کسب و کار و مدیریت نوآوری، فناوری اطلاعات (فناوری و مدیریت سیستم ها) و مهندسی نفت و پلیمر ا
دکتر جواد واثقی امیری، ضمن برشمردن ظرفیت‌های دانشگاه و بیان اقدامات انجام گرفته در آن در راستای نقشه جامع علمی کشور، تمرکز دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل را بر توسعه زمینه‌های میان‌رشته‌ای و قرار گرفتن در میان پنج دانشگاه صنعتی برتر کشور و 500 دانشگاه صنعتی برتر جهانی به عنوان اهداف برنامه راهبردی دانشگاه عنوان کرد.
دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل چه ظرفیت هایی برای اجرایی سازی نقشه جامع علمی کشور دارد؟
دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل به عنوان تنها دانشگاه صنعتی منطقه شمال کشور - از شرق تا غرب دریای خزر- جایگاهی متمایز در توسعه آموزش، پژوهش و فناوری در این منطقه داشته است. سابقه فعالیت‌ها و پیشرفت‌های این دانشگاه تاریخچه ای 40 ساله دارد اما دانشگاه در قامت حقوقی مستقل، عمری کوتاه دارد و تأسیس آن به کمتر از 10 سال قبل (1387) بازمی‌گردد. تمرکز اصلی دانشگاه بر حوزه‌های اصلی و بین‌رشته ای مرتبط با زمینه های فنی و مهندسی است.
وجود زیرساخت های آزمایشگاهی و کارگاهی شامل 59 آزمایشگاه و 18 کارگاه تخصصی، دارا بودن 171 عضو هیئت علمی با سابقه و متخصص تمام‌وقت، شامل 17 استاد تمام، 28 دانشیار و 120 استادیار، قرار گرفتن در بین شش دانشگاه صنعتی برتر کشور بر مبنای نظام ISC از جمله توانمندی های رقابتی دانشگاه نسبت به دانشگاه های صنعتی برتر کشور و مراکز آموزش عالی منطقه شمال کشور (مازندران، گیلان و گلستان) است.
همچنین از نظر دانشجویان وارد شده، دانشگاه صنعتی نوشیروانی جزء دانشگاه های برتر فنی و مهندسی کشور است؛ به گونه ای که بر مبنای تحلیل های سازمان سنجش آموزش کشور این دانشگاه پس از دانشگاه های مستقر در تهران جزء اولین گزینه های دانشجویان در مقاطع مختلف تحصیلی بوده است.
از انتشار بیش از 10 هزار مقاله پراستناد و برخورداری بیش از 15 نفر پژوهشگر دارای بیش از 1000 استناد می‌توان به عنوان یکی دیگر از نشانه‌های توانمندی این دانشگاه یاد کرد. در این زمینه دانشگاه در زمره هفت دانشگاه برتر صنعتی کشور و یک درصد دانشگاه های تأثیرگذار دنیا بر اساس پایگاه طلایه داران علم تامسون رویترز (ISI) قرار دارد.
دارا بودن زیرساخت های پژوهشی شامل پژوهشکده نانوفناوری، مراکز پژوهشی انرژی‌های تجدیدپذیر و شکل‌دهی فرآیند‌های نوین مواد و گروه‌های پژوهشی زیست فناوری، سیستم‌های هوشمند و پست فشار قوی نیز از دیگر ظرفیت‌های دانشگاه است.
تمرکز فعالیت های آموزشی و پژوهشی دانشگاه در سال های گذشته بر زمینه های تخصصی مهندسی مکانیک، مهندسی برق، مهندسی شیمی، مهندسی عمران، مهندسی صنایع و مهندسی مواد استوار بوده است. ضمن این که دانشگاه در زمینه های فناورانه زیست فناوری، نانوفناوری، مهندسی زیرسطح، پیل سوختی و صنایع دریایی جزء برترین های کشور بوده است.
در حال حاضر دانشگاه صنعتی نوشیروانی در گام بلندمدت خود برای توسعه فعالیت های بین‌رشته ای متناسب با آمایش سرزمین، تحولات علمی و فناورانه و نیازهای منطقه ای و ملی، ظرفیت های خود را بر توسعه زمینه های نوینی چون فناوری اطلاعات، مدیریت زنجیره تأمین و مهندسی سلامت، مدیریت کسب و کار و نوآوری، انرژی های نو، مدیریت محیط زیست، مهندسی دریا، مهندسی نفت و پلیمر متمرکز کرده است. این زمینه های تمرکز با تکیه بر نیازهای ذی نفعان و ظرفیت جذب منابع مالی و ارتباطی با نهادها و شرکت های فعال منطقه ای و ملی به دست آمده و در راستای توانمندی های بنیادین دانشگاه نیز قرار دارند.
در این راستا توسعه شاخص های کمی و کیفی دانشگاه، ظرفیت های جذب منابع انسانی و مالی، ایجاد و یکپارچه سازی حمایت های مرتبط در گرایش های علوم پایه و دروس عمومی و تخصیص ظرفیت های فیزیکی، تجهیزاتی و آزمایشگاهی با تکیه بر این مزیت ها استوار است.
تا به حال چه اقداماتی در این راستا انجام شده است؟
نخستین اقدامی که باید به آن اشاره کنم تدوین سند چشم‌انداز و برنامه راهبردی دانشگاه در افق 1404 است. بدیهی است حرکت در مسیر اجرایی‌سازی نقشه جامع علمی کشور بدون داشتن یک برنامه بلندمدت و کل نگر امکان پذیر نیست. نگاهی به فعالیت های دانشگاه های برتر ایران و جهان نیز نشان می‌دهد که در یک دهه گذشته، تمامی دانشگاه های برتر به بازبینی چشم‌انداز و راهبردهای خود پرداخته‌اند تا میان توانمندی ها و منابع دانشگاه با اهداف و خواسته های خود و ذی نفعان خود، سازگاری ایجاد کنند.
دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل در حالی دهه چهارم فعالیت خود را به پایان رسانده که در طول این چند دهه، جایگاه ششم دانشگاه های صنعتی کشور را از آن خود کرده است. در سطح جهانی نیز، دانشگاه اکنون در مجموعه 30 دانشگاه اثرگذار ایرانی در فضای بین المللی رتبه بندی شده است. دانشگاه از دانشجویانی خلاق و با پشتکار، اعضای هیئت علمی توانمند و نخبه و کارکنان فعال و منظم برخوردار است. با این‌حال، تلاش برای ایجاد زیرساخت های فیزیکی و سیستمی لازم در سال های گذشته با فراز و نشیب‌های گوناگون همراه بوده است. با این وصف، دانشگاه برای دستیابی به اثرگذاری بیشتر در سطح جهانی و ملی و کسب توانمندی های درخشان تر آموزشی، پژوهشی و فناورانه مسیری دشوار، اما شدنی پیش رو دارد.
بنابراین در گام اول برای تعیین این مسیر دانشگاه نیازمند چشم انداز الهام بخش، متمایز و مورد وفاق همگانی است. دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل، بر مبنای چشم انداز تدوین شده خود را متعهد می داند با افزایش سطح مشاركت در درون دانشگاه و ارتباط با نهادهای مؤثر بیرونی، مسیر خود را برای دستیابی به جایگاهی مطمئن در میان 500 دانشگاه صنعتی برتر جهان و 5 دانشگاه برتر صنعتی کشور در 10 سال آینده هموار سازد.
تدوین این سند و برنامه ریزی برای اجرای آن در دهه پنجم فعالیت خود نقشی تعیین کننده دارد. این برنامه نگاهی جامع و بلندمدت برای تمامی فعالیت‌های اجرایی دانشگاه در مرحله جدید رشد خود ایجاد می کند. بر این مبنا چشم انداز دانشگاه در افق 1404 این است که به دانشگاهی پیشتاز در زمینه آموزش، پژوهش و فناوری تبدیل شود که اثرگذاری‌ای حداکثری در توسعه پایدار در سطح منطقه‌ای، ملی و جهانی داشته باشد.
برای تعقیب و دستیابی به این انتظارات شاخص‌های دانشگاه ارتقایافته به سطح استانداردهای ملی و جهانی و قرارگیری در پنج دانشگاه صنعتی کشور و 500 دانشگاه صنعتي برتر جهان، سرآمد در حفظ و توسعه منابع انسانی فرهیخته، خلاق و اثرگذار در عرصه های اجتماعی و اقتصادی، متعالی در توسعه کارآفرینی و نیروی کار متخصص، تحلیل گر و نوآور برای حوزه های مرتبط صنعتی و سازمانی، دارای همکاری‌های سازنده علمی و فناورانه با مراکز معتبر ملی و بین المللی، و متمرکز بر توسعه زمینه های نوین فناوری و اقتصاد دانش بنیان در سند چشم‌انداز مد نظر قرار گرفته است.
مأموریت های دانشگاه نیز مبتنی بر اسناد بالادستی، به ویژه سند چشم انداز کشور و نقشه جامع علمی، و نیز ترازیابی با دانشگاه‌های برتر داخلی و جهانی تعیین شده است. بر این اساس این مأموریت‌ها عبارتند از: توسعه کمی و کیفی فعالیت ها متناسب با آمایش سرزمین، توسعه ظرفیت های دانشگاه برای تولید و اشتراک دانش در سطح کشور و جهان، حرکت در مسیر زمینه های نوین علمی و فناوری جهانی برای ایفای نقش به‌عنوان یک دانشگاه در رتبه جهانی، استفاده از ظرفیت‌های انتقال و توسعه فناوری از طریق بهبود فرآیند تجاری سازی یافته های پژوهشی، ارائه خدمات آموزشی با کیفیت، به روز، نوین و بین‌رشته‌ای و پایش چگونگی پیشرفت در اولویت‌ها، راهبردها و اهداف با استفاده از فرآیندها و شاخص‌های مناسب.
از جمله سرفصل‌های دیگری که در بخش اقداماتِ انجام گرفته می‌توان به آن اشاره کرد مشارکت فعال و مؤثر در شکل گیری برنامه راهبردی دانشگاه های دولتی استان مازندران است. در این زمینه دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل به عنوان تنها دانشگاه برتر حوزه فنی و مهندسی شمال کشور در تعاملی مؤثر با دبیرخانه هیئت امنای دانشگاه های دولتی استان به توسعه راهبردهای توسعه علم و فناوری در سطح استان مبتنی بر نقشه جامع علمی کشور و نیز اولویت های آمایش سرزمین کرده است. در این راستا کارگروهی با حضور نمایندگان این دانشگاه ها به میزبانی دبیرخانه هیئت امناء در دانشگاه مازندران شکل گرفته که در حال بازبینی روندهای موجود و ترسیم مسیر برای آینده دانشگاه های دولتی استان است.
از دیگر محورهای اقداماتی ما توسعه زمینه های بین‌رشته ای مبتنی بر اولویت های نقشه جامع علمی کشور بوده است. در این زمینه دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل تاکنون در حوزه های نانوفناوری، زیست‌فناوری، انرژی‌های نو، پیل سوختی و فناوری زیرسطح به صورت جدی فعالیت داشته است و چنان که می‌دانیم این موارد از اولویت های نقشه جامع علمی کشور بوده است.
همچنین با تکیه بر مأموریت ها و راهبردهای تدوین شده، نیازهای ملی و منطقه ای و نیز توانمندی های نوظهور، دانشگاه به صورت جدی برای توسعه برخی زمینه ها مبتنی بر اولویت های نقشه جامع علمی کشور برنامه ریزی کرده است.
بهینه‌سازی و مدیریت زنجیره تأمین غذا و دارو، مهندسی سیستم های سلامت، زمینه های کاربردی مهندسی مواد در زمینه شکل دهی و ...، انرژی های نو، مدیریت محیط زیست، مهندسی زیست‌مواد، مهندسی دریا و سازه های دریایی، مدیریت کسب و کار و مدیریت نوآوری، فناوری اطلاعات (فناوری و مدیریت سیستم ها) و مهندسی نفت و پلیمر ا